
โบราณสถานที่สมบูรณ์ที่สุดของอารยธรรมทวารวดี และใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
โบราณสถานเขาคลังนอกจัดเป็น ศาสนสถานที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของเมืองศรีเทพ ซึ่งเป็นโบราณสถานที่คงเหลือเพียงแห่งเดียว ที่มีความครบถ้วนสมบูรณ์ และใหญ่ที่สุด ของหลักฐานในรูปแบบของศิลปะทวารวดีในประเทศไทย โบราณสถานเขาคลังนอกมีการวางผังแสดงให้เห็นแนวคิดเรื่องของมณฑลจักรวาลหรือศูนย์กลางจักรวาล หรือความเป็นมณฑลจักรวาล โดยสะท้อนผ่านแผนผังที่มีฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีการย่อเก็จและฐานบัววลัย ที่มีปราสาทจำลองประดับ
โบราณสถานที่สำคัญยิ่งนี้มีแกนอังศักดิ์สิทธิ์เชื่อมโยงกับเขาถมอรัตน์ ซึ่งประดิษฐานพระพุทธรูปในถ้ำ ซึ่งเป็นศูนย์รวมความเชื่อในพระพุทธศาสนานิกายมหายานหนึ่งเดียวที่ค้นพบในไทยในปัจจุบัน
อ้างอิง:
สมาคมอิโคโมสไทย, กรมศิลปากร, สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2563). (rep.). เอกสารนำเสนอเข้าสู่บัญชีรายชื่อมรดกโลก. กรุงเทพฯ.
กองโบราณคดี กรมศิลปากร. (2529). (rep.). การศึกษาผังเมืองศรีเทพ ใน จารึกที่พบที่ศรีเทพ ประวัติศาสตร์ศรีเทพ ศิลปะประติมากรรมศรีเทพ ผังเมืองศรีเทพ สถาปัตยกรรมศรีเทพ การสำรวจโบราณสถานศรีเทพ (Vol. 1, Ser. เอกสารการศึกษาสำรวจและวิจัย). กรุงเทพฯ.